درس چهارم: صداهای کشیده

توضیحات

منتشر شده در شنبه, 01 تیر 1392 07:24

نوشته شده توسط اپراتور Sahand-Kavir.Com

صدای کشیده فتحه

هـر گاه بعد از صداى كوتاه (فتحه ، كسره و ضمّه ) حرفى همجنس آنها قرار گیرد، آن حروف باعث كشیده شدن صداى حركات مى شوند كه به شرح هر كدام مى پردازیم :

اگر بعد از حرف مفتوح ، الفى قرار گیرد (َا) این الف باعث كشیده شدن صداى فتحه مى شود و به این الف ، (الف مدّى ) مى گویند، مانند :نَبَاتِ ـ ثَانِىَ ـ تَكَادُ ـ عَذَابُ

نكته : در كتابت اولیه ، الف مدّى بعضى از كلمات را به جهاتى نمى نوشتند، بعدها كه قرآن را بـراى صحّت تلاوت علامت گذارى كردند، در چنین مواردى با اضافه كردن یك الف كوچك ، در كنار حرف مفتوح (ـَـ) لزوم تلفظ صداى فتحه كشیده را روشن ساختند مانند:رُبَـعَ ـ ثُلَـثَ ـ یُجَـدِلُ - مَسَـجِدَ ـ حُرُمَـتِ

نحوه علامتگذارى الف مدّى در رسم الخط فارسى

در قـرآنـهـاى بـا رسـم الخـط فـارسـى (قـرآن مـجید با ترجمه الهى قمشه اى ، قرآن مجید با ترجمه عبدالمحمد آیتى و ...) فتحه قبل از الف مدى را به صورت ایستاده (ـ) علامت گذارى كرده اند تا نشانگر تلفظ فتحه با صداى كشیده باشد مانند :لَساحِرانِ ـ مَشارِقُ ـ مَغارِبُ ـ بِكَلِماتِ

در مواردى هم كه الف مدى در كتابت اولیه نوشته نشده ، در رسم الخط فارسى فقط با قرار دادن فتحه ایستاده بر روى خود حرف ، نشان داده اند كه آن حرف باید با صداى كشیده تلفظ شود مانند:

هذا ـ كَذلِكَ ـ سَمواتِ ـ قِیمَةُ

صدای کشیده ضمه

هـرگـاه بـعـد از حـرف ضـمه دار (مضموم ) حرف واو قرار گیرد (ـُ و) آن حرف با صداى ضمه كـشـیـده (مـانـنـد (او)ى فارسى ) تلفظ مى شود و به این واو كه سبب كشیده شدن صداى ضمه گردیده ، (واو مدىّ) مى گویند.

شـكل نوشتن صداى ضمه كشیده در رسم الخط فارسى و عربى قرآن یكسان است . كلماتى كه صداى ضمه كشیده دارند مثل :یُوقِنوُنَ ـ لَظَالِمُونَ ـ فَعَقَرُوها ـ فَكِیدُونِ